Grímsvötn 2011

ELDGOS í Grímsvötnum 2011

Almannavarnir

Veðurstofa - vefsíða um eldgos í Grímsvötnum

Ríkisútvarpið

Landhelgisgæsla Íslands

IVHHN, The international Volcanic Health Hazard Network

30. maí, mánudagur

Á laugardagsmorgun, 28. maí, klukkan 6:30 dró verulega úr óróa á Grímsfjalli og var hann með öllu horfinn klukkan 7. Frá því á fimmtudag hafði óróinn verið slitróttur. Í dag, mánudag 30. maí, var það staðfest af leiðangursmönnum í vorferð Jöklarannsóknarfélags Íslands að gosi í Grímsvötnum væri lokið.

Goslok eru því nú sett klukkan 7 að morgni laugardagsins 28. maí 2011.

25. maí, miðvikudagur

24. maí, þriðjudagur

- Efnasamsetning og gerð gosösku úr Grímsvötnum 2011. N. Oskarsson, G. Sverrisdóttir (pdf-skjal)

- Kornastærðagreining á sýni GV2011-01. Framkvæmd á Nýsköpunarmiðstöð Íslands (pdf-skjal)

- Kornastærðagreining á sýni GV2011-02. Framkvæmd á Nýsköpunarmiðstöð Íslands (pdf-skjal)

- Upplýsingar um gos í Grímsvötnum 1873, úr bókinni Vötnin Stríð eftir Sigurð Þórarinsson: Gos í Grímsvötnum 1873 (pdf skjal)

22. maí, sunnudagur

Rannsakað var sýni frá Kirkjubæjarklaustri, safnað um kl 1 aðfaranótt 22. maí 2011.
Öskufall var þá um 9,4 g pr fermetra.
Eins og í undanförnum Grímsvatnagosum er fyrsta askan hreint glerríkt berg með mjög lítið magn efna á yfirborði.

Askan inniheldur 5-10 mg/kg af vatnsleysanlegum flúor á yfirborði.

Sýrustig skolvatns (1g aska, 5g vatn) er veikbasískt - pH 8,6, sem bendir til að askan hafi sundrast í vatnsgufu eins og í upphafi annara Grímsvatnagosa. Við þær aðstæður leitar sýra úr eldfjallagasi í gufuna og þéttivatn úr henni.

Nái eldvarpið að þurrkast upp má vænta mun meiri efnamengunar.

21. maí, laugardagur

Eldgos hefst í Grímsvötnum 21. maí 2011

Eldgos hófst í Grímsvötnum um kl. 18-19 þann 21. maí. Kröftug skjálftahrina hófst um klukkustund fyrir gosið. Öskuhlaðinn gosmökkur steig upp í um 17 km hæð (um 55000 fet, áætlað út frá veðurradar, könnunarflugi og tilkynningum flugmanna). Aska dreifðist úr neðri hluta makkarins til suðurs en barst til austurs úr efri hluta hans. Nokkrum klukkutímum eftir að gos hófst tók aska að falla í byggð við sunnanverðan Vatnajökul, í yfir 50 km fjarlægð frá gosstöðvunum.

Grímsvötn eru það eldfjall á Íslandi sem gýs hvað oftast. Þar eru þrjár samliggjandi öskjur og í þeirri yngstu er að finna vatnið sem eldstöðin er kennd við. Eldfjallið er hulið jökli þar sem liggur nálægt miðju Vatnajökuls. Þar kemur einkum upp basaltkvika sem tvístrast þegar hún kemst í snertingu við ís og bræðsluvatn, svo úr verður sprengigos.

Fyrsta könnunarflug og staðsetningar jarðskjálfta benda til að gosstöðvarnar séu við suðurjaðar Grímsvatnaöskjunnar. Ís er þar frekar þunnur (50-200 m) og búist er við að bræðsluvatn safnist fyrir í byrjun í Grímsvötnum. Jökulhlaup fram á Skeiðarársand gæti fylgt síðar.

Hæð gosmakkarins í byrjun þessa Grímsvatnagoss, um 17 km, er miklu meiri en í Grímsvatnagosinu 2004, en þá reis mökkur upp í um 6-10 km hæð yfir gosstöðvar. Mökkurinn er einnig hærri en í gosinu í Eyjafjallajökli í fyrra.

Landmælingar á GPS-mælistöð á Grímsfjalli hafa sýnt stöðugt landris og útþenslu um nokkra sentímetra á ári síðan 2004, túlkað sem afleiðing af kvikustreymi inn í grunnstætt kvikuhólf undir Grímsvötnum. Annar langtíma forboði eldgossins var aukin skjálftavirkni síðustu mánuði. Þá varð jafnframt vart við aukinn jarðhita mánuðina fyrir gos.

Öskufallsspá gerir ráð fyrir að flugumferð raskist innanlands og í nágrenni landsins.

Upplýsingar: Veðurstofa Íslands (www.vedur.is), Jarðvísindastofnun og Norræna eldfjallasetrið, Háskóla Íslands (www.jardvis.hi.is).

Samantekt: Freysteinn Sigmundsson (fs@hi.is), Steinunn Jakobsdóttir (ssj@vedur.is), Guðrún Larsen (glare@raunvis.hi.is), Björn Oddsson (bjornod@hi.is), Þórdís Högnadóttir (disah@raunvis.hi.is), Sigurlaug Hjaltadóttir (slauga@hi.is), Magnús Tumi Guðmundsson (mtg@hi.is).

Search form