Gosið hófst um kl. 16:40 þann 10. júlí. Þá opnaðist sprunga sem hefur meginstefnu u.þ.b. N30°A frá austurhlíð Litla-Hrúts með stefnu yfir að Keili. Sprungan var í fjórum skástígum bútum þar sem samanlögð lengd er 700-800 m.
Gosið færðist í aukana fyrstu tímana og náði sennilega hámarki um kl. 21. Síðan fór að draga úr því aftur. Þegar það var í hámarki milli kl. 19 og 22 var það töluvert öflugra en byrjunarfasi gossins í ágúst í fyrra og margfalt meira hraunrennsli en í upphafsfasa gossins 2021. Gaslosun var mikil og gróðurbruni var við jaðra hraunsins.
Verulega dró úr gosinu aðfararnótt 11. júlí og virknin færðist að mestu á einn gíg norðanhalt við miðbik sprungunnar, 300-400 m norðaustur af Litla-Hrút. Hraunið rennur til suðurs, meðfram Litla-Hrút og út á hraunið austan hans.
Mælingar á hraunflæði
Hópur frá Náttúrufræðistofnun og Jarðvísindastofnun flaug yfir gosstöðvarnar um kl. 18 í gær, þann 11. júlí, og tók lóðréttar loftmyndir af hrauninu með Hasselblad myndavél Náttúrufræðistofnunar. Nú hefur verið unnið landlíkan eftir myndunum og með samanburði við landlíkan (Íslands-DEM), reiknað mismunakort sem sýnir þykkt hraunsins. Niðurstöður mælinganna eru að kl. 18, um 25 tímum eftir gosbyrjun eru að rúmmál hraunsins hafi verið 1,7 milljón m3, sem samsvarar því að meðalhraunflæði þessa 25 tíma hafi verið um 18-20 m3/s. Rennsli var mest kvöldið áður og líklega var hámarksrennslið yfir 50 m3/s. Sennilega var hraunrennslið komið nálægt 15 m3/s síðdegis þann 11. júlí.
Áætlað er að safna meiri upplýsingum á næstunni og fylgjast með þróun hraunrennslisins.
Mælingar á efnasamsetningu
Hraunið sem kom upp í upphafi goss við Litla Hrút er af svipaðri gerð og hraunið sem kom upp í lok gossins 2021 og í ágúst í fyrra. Sem dæmi er styrkur MgO sambærilegur og hlutfall K2O/TiO2 nánast það sama (sjá graph). Hraunið inniheldur jafnframt kristalla sem varpa ljósi á breytilegar kristöllunar-aðstæður.
Efnasamsetning hrauns:
MgO wt.% = 8.5
K2O/TiO2 = 0.26
Efnasamsetning gassins er jafnframt sambærileg og í upphaf goss 2022, með tiltölulega háan styrk koltvíoxíðs (CO2) sem líklega hafði safnast saman í aðdraganda gossins 10. júlí.
Gasútstreymi
5.4 – 11.5 ktonn / dag SO2
7.1 – 15 ktonn / dag CO2
Þessar niðurstöður benda því til tengsla við bráðina sem einkenndi mest allt gosið 2021, en einnig bráðina sem gaus 2022. Hver tengsl þessara bráða eru nákvæmlega, kallar á ítarlegri rannsóknir. Athyglisvert er að ekkert bólar á bráð sambærilegri þeirri og kom upp í upphafsfasa þessara atburða í mars 2021.
