Eysteinn Tryggvason - 1924-2021 - Minning

Eysteinn Tryggvason jarðeðlisfræðingur lést h. 11. janúar, síðastliðinn, í hárri elli. Hann fæddist á Litlulaugum í Reykjadal 19. júlí 1924 og ólst þar upp. Hann varð stúdent frá Menntaskólanum á Akureyri 1946 og fór til náms í veðurfræði og skyldum greinum við Oslóarháskóla 1946. Þaðan lauk hann cand. real. prófi 1951. Ekki átti það þó fyrir honum að liggja að starfa við veðurfræði, því að námi loknu varð það verkefni hans að sjá um jarðskjálftamælingar Veðurstofu Íslands. Hann var deildarstjóri jarðeðlisfræðideildar VÍ 1952-1962. Á þessum árum urðu nokkur þáttaskil í starfinu, mælitæknin tók framförum og Veðurstofan tók upp nokkur samvinnuverkefni við erlendar stofnanir, meðal annars við Háskólann í Uppsölum. Þetta varð til þess að Eysteinn fór þangað til framhaldsnáms undir leiðsögn Markus Båth, sem var einn af fremstu jarðskjálftafræðingum þess tíma. Eysteinn lauk þar fil. lic.-gráðu 1961. Góðir nemendur Båth áttu þá greiða leið til starfa við ýmsa háskóla og svo fór að Eysteinn gerðist prófessor í jarðeðlisfræði við Háskólann í Tulsa í Oklahoma þar sem hann starfaði í 13 ár við kennslu og rannsóknir. Ísland togaði þó alltaf í hann, og talsverður hluti rannsókna hans beindist að ferlum í jarðskorpunni hér á landi. Þegar svo starfsemi á þessu sviði við Háskóla Íslands óx fiskur um hrygg, sótti hann um dósentsstöðu og starfaði við Verkfræði- og raunvísindadeild 1975-1977. Þá var starfsemi Norrænu eldfjallastöðvarinnar komin á fastan grundvöll, og færði Eysteinn sig yfir á þá stofnun. Þar var hann sérfræðingur í jarðeðlisfræði þar til hann fór á eftirlaun 1994. Eftir starfslokin flutti hann á æskuslóðir á Húsavík og sinnti þar hugðarefnum sínum, sérstaklega skógrækt, til æviloka.

Eysteinn var ötull og afkastamikill vísindamaður allan sinn starfsferil. Eftir hann liggja fjölmargar greinar í virtustu vísindatímaritum. Hann lagði sig líka fram um að miðla niðurstöðunum til almennings með greinum í blöð og tímarit. Hann tók viðfangsefni sín alltaf föstum tökum og var bæði hugmyndaríkur, vinnusamur og nákvæmur í vinnubrögðum. Hann var áræðinn í túlkun sinni á mælinganiðurstöðum, stundum svo að öðrum var um og ó. Þar hafði hann samt oftar en ekki rétt fyrir sér og naut þá innsæis síns og skarps skilnings. Hann var brautryðjandi á furðulega mörgum sviðum jarðeðlisfræðinnar, stundum jafnvel svolítið á undan sinni samtíð. Í stuttu máli má nefna notkun á yfirborðsbylgjum til að ákvarða eiginleika og þykkt jarðskorpunnar, mælingar á seinkun P-bylgja undir Íslandi, sem nú á dögum er kennd við möttulstrók undir landinu, og notkun á hallamælingum til að fylgjast með ástandi virkra eldstöðva. Enn eru gerðar reglubundnar mælinga á sumum mælistöðunum sem Eysteinn setti upp fyrir hálfri öld. Það var gæfa Norrænu eldfjallastöðvarinnar og arftaka hennar, Jarðvísindastofnunar Háskólans, að fá Eystein til starfa á upphafsárum sínum, fyrstan jarðeðlisfræðinga. Rannsóknarsviðið sem hann lagði grunn að  hefur blómstrað og borið ríkulegan ávöxt.