Eldgos við Sundhnúksgíga í ágúst 2024 – Fyrstu berg- og jarðefnafræðigögn

Eldgos við Sundhnúksgíga í lok maí 2024 – fyrstu berg- og jarðefnafræðigögn

Sýnum af snöggkældu hrauni var safnað á öðrum og þriðja degi gossins sem hófst nærri Sundhnúksgígum 22. ágúst og á fjórða degi náðist sýni af nýfallinni gjósku. Sýnunum var öllum safnað á svæðinu norðan Stóra-Skógfells og basaltglerið var efnagreint með örgreini Jarðvísindastofnunar. Bergfræðilega svipar sýnunum mjög til fyrri sýna úr gosum við Sundhnúksgíga síðan í desember 2023 (sjá fyrri skýrslur) og innihalda blöðrótt gler með plagíóklas-, ólivín- og ágítdílum (mynd 1). Snöggkældu hraunsýnin hafa mikið af örkristöllum en gjóskan er kristallasnauð.

Mynd 1. Endurkastsrafeindamynd af snöggkældu hraunsýni (til vinstri) frá öðrum degi gossins og mjög blöðróttu gjóskusýni (til hægri) frá fjórða degi gossins sem hófst 22. ágúst við Sundhnúksgíga. Í hraunsýninu sjást plagíóklas- og ólivíndílar en plagíóklas- og ágítdílar í gjóskunni.
 

Jarðefnafræðileg einkenni

Styrkur MgO í sýnunum er á bilinu 5-7 % eða svipað og í fyrri gosum við Sundhnúksgíga síðan í desember 2023. Hlutfall K₂O/TiO₂ í basaltglerinu er 0,11-0,16 sem er mjög líkt því sem var í maí-júní gosinu, en það er mun lægra en í gosum þar á undan þegar það var 0,21-0,23. Af þessu má ráða að kvika með svipaða efnasamsetningu hafi safnast fyrir í kvikugeyminum undir Svartsengi síðan í lok apríl. Nær óbreytt lágt K₂O/TiO₂ í basalti sem gosið hefur frá lokum apríl til ágúst 2024 gefur ástæðu til að ætla að kvikuframleiðsla og kvikusöfnun djúpt undir skaganum sé að þróast yfir í stöðugra ástand með minni breytileika í samsetningu, líkt og var í Reykjaneseldum fyrr á öldum.