Páll Einarsson, prófessor emeritus í jarðeðlisfræði við Háskóla Íslands, hlýtur hin þekktu sænsku Rossby-verðlaun í jarðeðlisfræði. Verðlaunin eru veitt á nokkurra ára fresti en með þeim er viðurkennt framlag Páls í þágu vísindanna annars vegar og hins vegar það frumkvæði sem hann hefur sýnt við að efla skilning okkar á jarðeðlisfræði og mikilvægi hennar fyrir samfélög og almenning. Þá eru verðlaunin jafnframt viðurkenning fyrir þann einstaka samstarfsanda sem Páll hefur jafnan sýnt á rannsóknaferli sínum.
Páll er fyrsti Íslendingurinn til að hljóta þessi merku verðlaun en þau voru fyrst veitt árið 1966. Sænska jarðeðlisfræðifélagið stóð lengi að verðlaunum sem veitt voru til minningar um sænska veðurfræðinginn Carl-Gustaf Rossby. Frá árinu 2010 hefur landsnefnd Svía á sviði jarðeðlisfræði afhent verðlaunin en nefndin heyrir undir Konunglegu sænsku vísindaakademíuna.
Verðlaun fyrir frumkvöðlarannsóknir, kennslu og vísindamiðlun
Páll Einarsson er einn af virtustu jarðvísindamönnum landsins og einnig með þeim afkastameiri þegar kemur að rannsóknum. Í umsögn akademíunnar segir að Páll hljóti Rossby-verðlaunin fyrir framlag sitt til að auka skilning manna á jarðeðlisfræðilegum fyrirbærum sem tengjast annars vegar jarðskjálftafræði og hins vegar jarðfræði.
„Með brautryðjendarannsóknum á ferlum sem eiga sér stað á flekaskilunum á Íslandi og í Norður-Atlantshafi hefur Páll Einarsson ekki aðeins aukið þekkingu okkar heldur einnig veitt næstu kynslóð jarðvísindamanna innblástur með faglegri umsjón með nemendum bæði í grunnnámi og doktorsnámi“
Það er afar ánægjulegt að Páll sé verðlaunaður á sviði kennslu því hann á að baki afar langan og farsælan kennsluferil í Háskóla Íslands. Þar hefur hann kennt námskeið í eðlisfræði, almennri jarðeðlisfræði, jarðskjálftafræði, eldfjallafræði og tektóník (jarðflekafræðum). Síðustu tvo áratugina hefur stór hluti kennslunnar verið í námskeiðum fyrir erlenda nema sem koma til Háskóla Íslands í eitt til tvö kennslumisseri. Einnig hefur hann leiðbeint mörgum nemendum í framhaldsnámi, bæði meistara- og doktorsnemum.
Í umsögn um verðlaunin kemur jafnframt fram að hreinskilni Páls við túlkun á vísindalegum gögnum, ásamt því helga sig miðlun þekkingar, hafi bætt getu samfélagsins við að leggja mat á jarðskjálfta- og eldfjallavá. Þetta sé brýnt svo unnt sé að taka vel rökstuddar ákvarðanir varðandi jarðskjálftaviðvaranir og rýmingar.
Páll Einarsson er í hópi þekktustu jarðvísindamanna landsins enda gríðarlega vinsæll viðmælandi fjölmiðlafólks þegar kemur að því að túlka óróa sem tengjast eldsumbrotum og jarðskjálftum. Að viðurkenna störf Páls á þessu sviði miðlunar er því afar ánægjulegt. Þetta er samt ekki í fyrsta sinn sem Páll fær viðurkenningu fyrir að miðla þekkingu til samfélagsins. Hann var sæmdur riddarakrossi hinnar íslensku fálkaorðu árið 2015 fyrir fræðslu og rannsóknir á sviði íslenskra jarðvísinda. Þá hlaut hann norrænu jarðvísindaverðlaunin árið 2018 fyrir miðlun þekkingar til stjórnvalda og almennings auk árangurs í vísindum.
